De schrijver werd geëerd en verguisd door velen. Bioloog en schrijver Maarten 't Hart zei vrijdag dat Wolkers nooit helemaal op waarde is geschat. ''Hij had veel critici, maar dat heb ik altijd zeer onterecht gevonden.'' Wolkers behoorde niet tot de Grote Drie: Harry Mulisch, Gerard Reve en Willem Frederik Hermans. ''Eigenlijk had dat de 'grote vier' moeten zijn'', vindt 't Hart.
Zelf vond Wolkers dat hij de enige grote was. ''Als het over de Grote Drie ging, zei hij altijd dat er slechts een Grote Eén is. Dat tekent Wolkers'', aldus uitgever Robbert Ammerlaan.
Voor schrijver Joost Zwagerman werd Wolkers een voorbeeld toen hij op de middelbare school voor het eerst zijn boeken las. ''Wolkers wist niet alleen wat schrijven was, maar ook wat leven was. Toen dacht ik: zo wil ik ook leven en schrijven.'' Ook schrijver A.F.Th. van der Heijden keek in de jaren zestig tegen Wolkers op. ''Hij had een nieuw geluid en schreef boeken die je van ongeduld bijna uit elkaars handen rukte.''
Minister Ronald Plasterk (Cultuur) noemt Wolkers een van de grote schrijvers van Nederland. Hij denkt dat het werk van ''een grote, stevige man die een klein woordje voorzichtig oppakte'' de volgende eeuw nog met veel liefde zal worden gelezen.
Harry Mulisch sprak vol lof over het enthousiasme van Wolkers. Hoewel de twee van dezelfde generatie schrijvers waren, hadden zij weinig contact. ''We kennen elkaar al zo'n zestig jaar, maar waren nooit close.''
Het plotselinge overlijden van Wolkers komt hard aan. Uitgever Ammerlaan zei dat Wolkers door zijn ongekende vitaliteit niet met de dood was te associëren. ''Hij was een buitengewoon vitaal en tintelende schrijver. Een talent zoals er maar weinig zijn.'' Ook voor burgemeester Els Timmers-van Klink van Oegstgeest leek het dat de schrijver eeuwig zou leven. ''Hij bruiste nog zo van nieuwsgierigheid. Het was geen echte oude man.'' Wolkers zette met zijn boek Terug naar Oegstgeest het dorp op de kaart van Nederland.

Directeur John Vrieze van het Cobra Museum in Amstelveen zei dat ''multitalent'' Wolkers ''een van de belangrijke kunstenaars van de tweede helft van de twintigste eeuw was''.
Veel mensen roemen niet alleen de schrijfstijl van Wolkers, maar ook zijn eigenzinnige karakter. Zo vindt Zwagerman de overleden schrijver ''eigenzinnig en onverzettelijk''. Hij waardeert de houding van Wolkers, die grote literaire prijzen regelmatig bot afwimpelde.
Wolkers debuteerde in 1961. In totaal schreef hij ruim dertig boeken. Ruim 3 miljoen mensen gingen naar de bioscoop voor de verfilming van zijn boek Turks Fruit (1969) waarin Monique van de Ven samen met Rutger Hauer schitterde. Begin volgend jaar verschijnt de verfilming van Wolkers' boekenweekgeschenk Zomerhitte (2005). Van de Ven regisseert deze film en beschouwt Wolkers als ''mijn vader, mijn schepper.''
De schrijver woonde sinds de jaren tachtig op Texel. Burgemeester Joke Geldrop van de gemeente Texel vindt dat de schrijver een ''ambassadeurschap voor het eiland'' heeft vervuld. Vorig jaar werd hij ereburger.
De schrijver wordt woensdagmiddag gecremeerd op De Nieuwe Ooster in Amsterdam. De dood was voor Wolkers geen taboe. In 2003 schreef Wolkers in het boek Wintervitrines in 'Zelfportret' over het naderende einde: Wie drukt mij in de cirkel der voleinding. Een kraai krast dat het is volbracht. Ik sluit mijn mond en geef geen kik. Dit is de dood en dat ben ik. (ANP)

Biografie
De ouders van Wolkers kwamen uit Amsterdam. Wolkers komt uit een gereformeerd milieu waar hij in zijn tienerjaren afstand van heeft genomen. De ouders van Wolkers hadden in totaal elf kinderen. Vader Wolkers bezat vóór de Tweede Wereldoorlog een slecht lopende kruidenierswinkel.Wolkers bezocht de mulo, maar moest al snel van school om te helpen in de winkel. Hij was daarna onder andere dierenverzorger in een laboratorium van de Universiteit Leiden, hij was tuinman en schilderde landschappen. In de oorlog dook Wolkers onder. Hij nam les aan de Leidse Schilderacademie, en ook typelessen. Daarbij haalde hij zijn enige diploma. Kort na de bevrijding woonde Wolkers in Parijs.
Tijdens zijn eerste huwelijk met Maria, in 1951, overleed het dochtertje van Wolkers door een ongeluk in bad. Twee maanden na de Zeeuwse watersnoodramp wordt, in april 1953, zoon Jeroen geboren. Wolkers studeerde voor beeldend kunstenaar in Den Haag en Amsterdam. In Amsterdam tot 1953 aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten. Van 15 juli tot 14 augustus 1954 volgde Wolkers de Internationale Sommerakademie für bildende Kunst te Salzburg, die in 1953 door Oskar Kokoschka was opgericht. Daarvoor kreeg hij een beurs van het Ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen. Hij kreeg er les van de Italiaanse beeldhouwer Giacomo Manzù. In 1957 kreeg hij een Franse beurs om bij de Zadkine te studeren in Parijs.
Het grootste literaire succes van Wolkers is de liefdesroman Turks Fruit uit 1969. Dit boek werd in 1973 door Paul Verhoeven verfilmd, met hoofdrolspelers Rutger Hauer en Monique van de Ven.
Vanaf 1980 woonde Wolkers in Westermient op Texel met zijn vrouw Karina (geboren 21 maart 1946 of 1947). Wolkers had twee zoons, de tweeling Bob en Tom, die geboren werden in 1981 toen Wolkers 55 jaar oud was.
Voor de Europese Parlementsverkiezingen 2004 en Tweede Kamerverkiezingen 2006 stond Wolkers als lijstduwer op de lijst van de Partij voor de Dieren.
Wolkers is de schrijver van het Groot Dictee der Nederlandse Taal dat op 19 november 2007 zal worden gehouden.

Overlijden
Op 19 oktober 2007 overleed Jan Wolkers op Texel, een week voor zijn verjaardag. Hij is 81 jaar oud geworden, zijn crematie zal op 24 oktober plaatsvinden.
Bron: www.wikipedia.nl

Jan Wolkers herdacht tijdens uitvaartbijeenkomst
Bron: www.volkskrant.nl - woensdag 24 oktober 2007

Amsterdam - In de aula van De Nieuwe Ooster in de Watergraafsmeer heeft de uitvaartbijeenkomst van Jan Wolkers plaatsgevonden. Naast weduwe Karina Wolkers spraken vrienden Robbert Ammerlaan, Pieter Broertjes, Maarten van Rossum, Ronald Plasterk en Remco Campert mooie woorden over de overleden schrijver.
De uitvaartdienst in de aula werd door ongeveer 150 genodigden gevolgd. Andere belangstellenden volgden de dienst op een groot videoscherm in een tent op de begraafplaats. Ook was de plechtigheid live te volgen op televisie.

Directeur van de Bezige Bij en goede vriend van Wolkers Robbert Ammerlaan sprak als eerste op de bijeenkomst. ‘Bij Jan ging alles ging om schoonheid, leven, liefde en dood. Jan had de blik van een zuiver mens’, memoreerde Ammerlaan. Hij noemt Wolkers de meest geliefde en meest gelezen schrijvers van ons taalgebied. Jan Wolkers’ zoon Tom, die singer-songwriter is, zong na de toespraak van Ammerlaan het lied ‘Cat in the rain', een van de lievelingsliedjes van Wolkers.    Uitverkoren Hoofdredacteur van de Volkskrant Pieter Broertjes sprak over zijn vriend Jan Wolkers: ‘Wolkers maakte bespreekbaar wat iedereen meemaakt. Hij ontdekte het universum voor ons opnieuw en gaf het – met al zijn beeldende kracht - door aan de volgende generatie. Met de natuur als de bron van alles. Wolkers heeft het leven voor ons ontleed; als een bioloog door een vergrootglas.’   Broertjes eindigt zijn voordracht met de woorden: ‘Jan is uitverkoren, maar wij ook. Omdat hij zo aanraakbaar was. Omdat hij ons zijn vriendschap gaf. Hij was een man om lief te hebben en zal eeuwig in ons voortleven. Jan, we zullen jouw liefde voor Karina en jouw jongens koesteren. Niemand neemt afscheid, want je gaat niet weg. Lieve Jan, bedankt voor je kameraadschap.’   Historicus Maarten van Rossum haalde herinneringen op over zijn vriend Jan Wolkers, zoals over de vele bourgondische maaltijden die hij bij Wolkers genoot. Als de hemel zou bestaan, zou Wolkers er niet heen willen, zei Van Rossem. Want in de hemel zouden volgens de vader van Wolkers dieren niet welkom zijn. Dus ook geen katten. ‘En dat is een doorslaggevend argument.’ Hij eindigde zijn toespraak met een citaat van Jan zelf: ‘Mijn sterven zal de bekroning zijn op alles.’

Leegte
Minister Ronald Plasterk van Cultuur nam de plaats van Van Rossum in op het spreekgestoelte. Hij wenste de familie alle sterkte toe en leest voor uit Prediker ‘in meerdere opzichten van toepassing op Jan Wolkers’, waarbij hij eindigt met Predikers fameuze woorden: 'alles is leegte'.
 
Schrijver en vriend Remco Campert heeft op verzoek van de Volkskrant een gedicht geschreven, die hij voordraagt tijdens de bijeenkomst. De laatste zinnen van dit gedicht luiden:
 
‘Al wachtend op de trein
bleek denken aan jouw dood
niet denken aan de dood
maar eerder aan het leven
zoals jij het vierde
uitbundig en voorbeeldig’
 
Karina Wolkers, de weduwe van de schrijver, sluit de rij met sprekers. Zij spreekt hierbij haar kinderen toe en memoreert haar overleden man zijn karaktereigenschappen, zoals die vertegenwoordigd zijn in de kinderen. Dankzij hen zal Jan voortleven.
Het ceremoniële gedeelte van de uitvaartplechtigheid van Jan Wolkers is om kwart voor vijf afgelopen. Biograaf Onno Blom sloot af met de oproep om vrijdag, als Wolkers 82 jaar zou zijn geworden, een glas champagne op hem te drinken. De familie vertrekt na de plechtigheid richting Texel.
De as van het gecremeerde lichaam van Wolkers zal naar zijn wens worden uitgestrooid in de tuin van zijn woning op Texel.

Zomerdijkstraat: Jan Wolkers

Hoe open hoopte hij te zijn? En
hoe open was hij? Amai, hij wilde
schrijven als een deur, wijdopen op
het zonlicht en op de storm. En ziet,
hij liet zich in woord lezen. Deed!

Hoe z’n handen schuurden over
de aarde die rauw was van oorlog:
de afgang en de doden lagen stijf
tussen bloedbeschoren klaprozen.
Hoe z’n lippen schraal werden als
de preek neerdaalde uit den hogen
zijner jonge zondag. Hoe hij z’n
tanden voelde bijten in het gras van
z’n sterfelijkheid: hij trachtte het te
schrijven op lijdzame rollen van
papier. Hoe z’n tong gleed tussen
de dijen van de woorden die liefde
deden: vruchtbaarheid drong als ‘n
wond vol van bietjesrood, en soms
ook was de liefde echter als de dood.

En je dacht hem te horen: hoe teer,
hoe lustwekkend teder kun je nog
leven na de dood van je ouders, die
nu verleden is, en met de dood van je
dochter, zij die ooit toekomst heette?

Glashelder was hij, maar hoorde hij
antwoord? Toen hij stierf, brak het
glas van het monument.dat hij was.

Karel N.L. Grazell

Zomerdijkstraat
Wolkers heeft gewoond en gewerkt in de atelierflat aan de Zomerdijkstraat 22.
lees ook: de atelierwoningen aan de Zomerdijkstraat

Terug naar de vorige pagina <<