Intocht Canadese veteranen . . . .

<< terug 

 

Foto's intocht veteranen 7 mei 2005
kijk ook eens op de bevrijdingspagina

Op 7 mei 2005 werd door 350 veteranen, die ooit Amsterdam hebben bevrijd, opnieuw een intocht houden. Zij reden mee op 100 militaire voertuigen uit de Tweede Wereldoorlog. De organisatie was in handen van Keep Them Rolling.

Het was een wat druilige en koude voorjaarsdag maar de stemming onder het aanwezige publiek was prima. Jenny, mijn vrouw, en ik hadden ons al om 10:00 uur geposteerd op de Vrijheidslaan (vm Amstellaan) om de intocht van de Canadese veteranen bij te wonen. Waar kun je overigens bij deze gelegenheid beter staan dan op de Vrijheidslaan in de Rivierenbuurt?
Al snel stroomde het vol met belangstellenden en rond de klok van 10:30 uur stond het op de Vrijheidslaan zwart van de mensen. Een kwartiertje later reden de veteranen de Berlagebrug over en was het weer even 8 mei 1945. Enfin, heeft u het gemist dan hoop ik dat mijn fotoreportage het een beetje goed maakt.

Lees ook de ingezonden bijdrage van Hans Muller; deelnemer aan de intocht van 7 mei 2005

Ingezonden door Ruud Jansen

Jos Wiersema

klik hier voor de fotoreportage >>


speldje dat we 10 jaar geleden
bij de intocht kregen


De Pers over . . . .

Canadese bevrijders weer in Amsterdam

07 mei 2005 bron: Telegraaf

Een stoet van honderd oude legervoertuigen met enkele honderden Canadese oorlogsveteranen trok zaterdag door Amsterdam. De Canadezen reden de hoofdstad binnen via de Berlagebrug, nabij het Amstelstation. Over dezelfde brug reden ze zestig jaar geleden, op 7 mei 1945, om Amsterdam te bevrijden.

Vooral langs het begin van de route stonden veel Amsterdammers, sommigen getooid met Nederlandse vlaggen. De veteranen in de legerjeeps, trucks, tanks en op oude motoren werden met applaus begroet. Hier en daar kregen zij tulpen overhandigd. "Thank you very much", riepen sommige ouderen naar de Canadezen, die trots hun oorlogsmedailles lieten zien.

Handen werden geschud en soms werd er gestopt voor een praatje. Ook veel jonge mensen zaten in de legervoertuigen, die door de particuliere eigenaren voor de rit waren uitgeleend. Een Canadees doedelzakregiment ging voorop. Motoragenten die de stoet begeleidden, hadden minder sympathie van de toeschouwers. Zij kregen boegeroep en gejoel over zich heen toen ze de mensen maanden ruimte te maken voor de legervoertuigen.

Bij veel huizen langs de route hadden bewoners de vlag uitgehangen. De belangstelling nam af toen de stoet de binnenstad introk en de stromende regen mensen binnenhield. Op de Dam stonden een paar honderd, vooral oudere, Amsterdammers om de veteranen te verwelkomen. De politie van Amsterdam schat dat er een paar duizend mensen langs de route stonden.

In de middag ontving burgemeester Cohen de oud-militairen op het stadhuis. " We eren u, onze Canadese vrienden, dat u ons, onze ouders en onze grootouders hebt bevrijd", zei Cohen. Ook de Canadese senator Art Eggleton, voormalig burgemeester van Toronto en minister van Defensie, sprak de veteranen toe. "We zijn overweldigd door de warmte die de inwoners van Amsterdam naar ons uitstralen." De Canadezen sloten hun bezoek af met een rondvaart door de grachten.

De Vereniging Keep Them Rolling wilde aanvankelijk op Bevrijdingsdag een tocht door Amsterdam houden met militaire voertuigen uit de Tweede Wereldoorlog. De gemeente stak daar een stokje voor, omdat er te weinig politiecapaciteit was voor een grote optocht door de stad. Op 4 en 5 mei had de politie al de handen vol met de traditionele herdenkingen. Na overleg met Keep Them Rolling is besloten de rit op 7 mei te organiseren, welke historisch de juiste datum is.


Amsterdam, bezet en bevrijd Bron: Verzetsmuseum Amsterdam

Amsterdam werd in 1940-1945 door twee grote rampen getroffen: de deportatie van ruim 60.000 joodse bewoners, en de Hongerwinter van 1944-1945. In de Hongerwinter stierven 2300 burgers door het gebrek aan voedsel, brandstof, medicijnen. Tegelijk bereikte de Duitse terreur zijn hoogtepunt. Zelfs na 5 mei 1945 vielen er nog doden door Duitse kogels. Een bevrijdingsfeest op maandag 7 mei op de Dam veranderde in een bloedbad, toen leden van de Kriegsmarine het vuur openden op de menigte (22 doden, meer dan honderd gewonden). Op 8 mei 1945 trokken de Canadese bevrijders via de Berlagebrug de stad binnen.

Op 8 mei 1945 waren de Amsterdammers massaal uitgelopen om de Canadezen te begroeten. Hiermee begonnen de bevrijdingsfeesten, die de hele zomer zouden voortduren. Toch was het niet voor iedereen feest - en dit gold zeker niet alleen voor de NSB'ers. Veel mensen waren er geestelijk en/of lichamelijk slecht aan toe. De stad telde, met de Hongerwinter net achter de rug, nog duizenden hongeroedeem-patiënten (hongeroedeem: vochtophopingen in het lichaam als gevolg van ondervoeding). Overlevenden van de jodenvervolging werd het in de zomer van 1945 duidelijk dat hun weggevoerde familieleden, vrienden, bekenden niet uit de kampen zouden terugkeren.


Berlagebrug (foto: Gem. Archief Amsterdam)


Berlagebrug (foto: Gem. Archief Amsterdam)


Amstellaan met Wolkenkrabber (foto: Nationaal Archief)


Amstellaan met Berlagebrug (foto: Nationaal Archief)


Amstellaan met Berlagebrug (foto: Nationaal Archief)

297270.jpg (13363 bytes)
Amstellaan - Rijnstraat met Wolkenkrabber (foto: Nationaal Archief)


Amstellaan - Rijnstraat met Wolkenkrabber (foto: Nationaal Archief)

Amsterdam kreeg (anders dan Rotterdam) geen massale bombardementen te verduren. Wel waren er verscheidene beperkte luchtaanvallen, waarbij de geallieerden specifieke doelen probeerden te raken. Dat ging lang niet altijd goed. Op 17 juli 1943 bijvoorbeeld wilden Amerikaanse bommenwerpers de Fokker-vliegtuigfabrieken in Noord te bombarderen. Helaas troffen ze niet de fabrieken, maar de nabijgelegen woonbuurt. Er vielen 157 doden en nog veel meer gewonden. Een luchtaanval in duikvlucht op twee gebouwen van de Sicherheitsdienst (SD), op 26 november 1944, lukte ook maar gedeeltelijk. De gebouwen (eigenlijk schoolgebouwen, de Meisjes-HBS aan de Euterpestraat/thans Gerrit van der Veenstraat en de Christelijke HBS aan het Adama van Scheltemaplein) werden wel getroffen, maar daarbij ook nog dertig woonhuizen. Deze keer vielen er 69 doden, waarvan slechts vier SD'ers; de aanval vond plaats op een zondag.
Op 27 april 1943, om half drie in de ochtend, kwam een geallieerd toestel brandend neer in de Reguliersdwarsstraat, achter het Carlton Hotel. Huizen en een deel van het hotel gingen in vlammen op. Een maand eerder, op 27 maart 1943, had er in Amsterdam ook al een grote brand gewoed: in het gebouw van het Bevolkingsregister. Deze brand, de bekendste uit de geschiedenis van Amsterdam-in-oorlogstijd, had niets met de luchtoorlog te maken; de brand was het gevolg van een aanslag, gepleegd door een verzetsgroep onder leiding van Gerrit van der Veen en Willem Arondéus. De grote brand in het Rembrandttheater (een bioscoop op het Rembrandtplein), in de nacht van 25 op 26 januari 1943, was ook gesticht - als waarschuwing van het verzet aan de burgers om uit de bioscopen weg te blijven. Bioscoopbezoekers kregen immers heel wat nazi-propaganda te zien. Bovendien werden er in de bioscopen af en toe razzia's gehouden, om ontduikers van de arbeidsplicht (arbeidsinzet) te betrappen. Het Rembrandttheater bracht in januari 1943 een populaire Duitse speelfilm, De Gouden Stad (Die goldene Stadt).

Een deel van de materiële schade die de stad in de oorlog opliep werd rechtstreeks door de Duitse bezetter veroorzaakt. Eind 1943 gaven de Duitsers bevel om huizen aan de Amsteldijk en de Amstelveenseweg te slopen, om ruimte te maken voor verdedigingswerken. Op 21-22 september 1944 verwoestten Duitse militairen de Amsterdamse haveninstallaties: 'de ontploffingen dreunden over de stad' (aldus de Kroniek van Amsterdam 1940-1945). In datzelfde najaar werden veel Amsterdamse stadstrams uit de remise gehaald en naar Duitsland overgebracht, ter vervanging van bij bombardementen vernielde Duitse trams. De Hongerwinter van 1944-1945 bracht Amsterdammers ertoe leegstaande huizen in de joodse buurt te slopen, om aan brandhout te komen. Er werden toen, voor hetzelfde doel, ook veel bomen omgehakt.


Thank You Canada and Allied Forces houdt er mee op bron: Telegraaf

De oudste Canadese veteraan die eind april naar Nederland komt om de zestigste herdenking van de bevrijding mee te maken, is 94 jaar. De gemiddelde leeftijd van de ruim 1800 veteranen die met hem meereizen, is 82 jaar. "De mensen worden nu echt te oud. Daarom houdt onze stichting er na deze herdenking definitief mee op."

Dat zegt A. Hartkamp uit Hellendoorn, landelijk secretaris van de stichting Thank You Canada and Allied Forces, al vele tientallen jaren verantwoordelijk voor het onthaal van Canadese bevrijders in Nederland.

Tussen 28 en 30 april arriveert de groep Canadese veteranen. Die blijft tien dagen in Nederland en reist met veelal ook bejaarde begeleiders in bussen door heel Nederland naar allerlei herdenkingsplechtigheden en festiviteiten. Hartkamp: "Velen van hen hebben zich pas opvallend laat aangemeld. Ze hebben zelf ook afgewacht of ze tijd van leven hadden, is onze indruk."

"Vanwege de hoge leeftijd van de oud-strijders zullen in elke bus twee medische verzorgers meereizen. Op plaatsen van bestemming zijn ambulances beschikbaar. We hebben rustdagen ingepland. We hebben elke deelnemer nadrukkelijk geadviseerd toestemming van een arts te vragen voor de lange reis en het verblijf. En in Canada is een redelijke gezondheid een voorwaarde om de door ons verplicht gestelde reisverzekering te krijgen" , aldus Hartkamp.

"De veteranen willen wel doorgaan tot hun laatste snik, maar wij stoppen er mee. We vinden het niet langer verantwoord. Onze stichting zal verder een slapend bestaan leiden, dan wel worden opgeheven."

Thank You Canada heeft dit besluit al eerder meegedeeld aan de Canadese regering. "Die zien het probleem ook. Daarom haalt de overheid daar dit jaar ook nog één keer alles uit de kast", zegt Hartkamp.

Canada heeft 2005 uitgeroepen tot het Jaar van de Veteraan: Celebrate. Honour. Remember. Teach. Thank. (Vier. Eer. Herinner. Onderwijs. Dank.) Op 5 mei gaat in Ottawa het gloednieuwe Canadian War Museum open, waar herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog een plek hebben gekregen. Op die dag begint daar ook het Tulip Festival 'Peace and Friendship'. Grondslag voor dit festival waren bijna zestig jaar geleden de 120.000 tulpenbollen die de koninklijke familie naar Canada stuurde om te bedanken voor de gastvrijheid in de oorlog.

Prinses Juliana bracht het grootste deel van de oorlogsjaren door in Canada. Daar werd haar derde dochter prinses Margriet geboren. De nieuwe Canadese documentaire Tulips from Margriet blikt aan de hand van onder meer een interview met de prinses terug op de warme band tussen Nederland en Canada. Speciaal voor haar geboorte in 1943 werd het ziekenhuis in Ottawa destijds even Nederlands grondgebied.

De Canadezen hebben dat stukje land later "teruggekregen": de grootste erebegraafplaats voor Canadezen in Groesbeek is officieel Canadees grondgebied. Op deze begraafplaats heeft op 3 mei de belangrijkste herdenking voor veteranen plaats. Er liggen ruim 2300 gesneuvelde Canadezen. Ook staan er gedenktekens voor hen die voorgoed vermist zijn gebleven. Koningin Beatrix komt ook naar Groesbeek. Zij ontvangt later op de dag hoogwaardigheidsbekleders uit Nederland en Canada op paleis Noordeinde.

Groesbeek maakt zich al op voor de grote herdenking. Het dorp bij Nijmegen staat voor de tweede keer in een jaar tijd in de internationale belangstelling, want het had ook al een hoofdrol bij de herdenking van de operatie Market Garden. "Dat komt doordat het bevrijde Rijk van Nijmegen na het mislukken van de Slag om Arnhem veranderde in een frontgebied. Vanaf oktober 1944 verzamelde zich hier in het grootste geheim een enorme geallieerde troepenmacht om de bezetters te verrassen", weet directeur W. Lenders van het Nationaal Bevrijdingsmuseum in Groesbeek.

"Toen deze operatie Veritable op 8 februari 1945 begon, kregen de Canadezen opdracht het Duitse grensgebied te veroveren. Dat lukte na weken van hevige strijd ten koste van duizenden slachtoffers. Vanuit Duitsland stootten de Canadezen door naar Almelo (5 april) en zo uiteindelijk naar Groningen, waar zij op 16 april arriveerden. In westelijke richting bevrijdden zij Apeldoorn op 17 april. Toen zaten de Duitsers zodanig in het nauw, dat zij op 28 april een wapenstilstand sloten, waarmee ook de grote steden bevrijd waren. Daarom beschouwen veel Nederlanders de Canadese veteranen als hun bevrijders."

De Canadese gouverneur-generaal Adrienne Clarkson en de minister van Veteranenzaken Albina Guarnieri hebben uit elk van 130 bij de Tweede Wereldoorlog betrokken regimenten een veteraan uitgenodigd om samen met hen naar Nederland te reizen. "Ik vind het een voorrecht met hen te reizen. We willen ons voortdurende respect tonen voor de prijs die hun kameraden hebben betaald voor vrijheid", aldus Clarkson.

Minister-president Martin van Canada is op 8 mei bij de grote parade in Apeldoorn. Hij laat de herdenking op de erebegraafplaats in Margraten op dezelfde dag, waar de Amerikaanse president Bush voor naar Nederland komt, aan zich voorbij gaan. "Wij zijn blij dat hij naar Apeldoorn komt, maar we zijn ook blij met de herdenking in Margraten. Zelf organiseren we ook een herdenking voor de Britten en de Polen. Tenslotte is onze bevrijding te danken aan alle geallieerden en die verdienen allen evenveel eerbied. Dat respect zal blijven, ook al is dit voor ons de laatste keer. Het staat bij alle erebegraafplaatsen geschreven: opdat hun namen immer voort blijven leven ", aldus Hartkamp.


Nationaal Comitee


Bezoek de webite van de Vereniging Keep Them Rolling
http://www.ktr.nl/


Lees het illegale Parool van mei 1945 (klik op de krantekop)


Vlaggen, ze zijn er nog

Toen ik op 5 mei 2005, onze straat in Diemen uit reed zag ik zegge en schrijve 1 vlag. Dat was de onze. Ik vroeg me gelijk af of hoe het in mijn Rivierenbuurt gesteld was en ben er gelijk heen gereden.
Toen ik Amsterdam via de Utrechtsebrug binnen reed zag ik vlaggen. Vlaggen op de trams van lijn 25. Ook aan de woningen van de President Kennedylaan waren enkele vlaggen te zien. Ik sloeg rechtsaf de Waalstraat is. Daar was het wat minder bedeeld.
Als kind liep ik op Koninginnedag en 5 mei altijd even naar de Rooseveltlaan om daar de ernorme vlaggenzee te bewonderen.
Ik besloot de auto neer te zetten op de plek waar ik als kind stond te kijken; Rooseveltlaan bij de Wolkenkrabber. Tot mijn vreugde werd daar nog aardig gevlagd. Niet meer in de hoeveelheid zoals in mijn jeugd. Maar toch . . . . de vlaggen, ze zijn er nog.

JW

Vlaggen op de Rooseveltlaan 5 mei 2005
Vlaggen op de Rooseveltlaan 5 mei 2005

Omhoog

 

<< terug