Foto's intocht veteranen 7 mei 2005
kijk ook eens op de
bevrijdingspagina
Op 7 mei 2005 werd door 350 veteranen, die ooit
Amsterdam hebben bevrijd, opnieuw een intocht houden. Zij reden mee op 100 militaire
voertuigen uit de Tweede Wereldoorlog. De organisatie was in handen van Keep Them Rolling.
Het was een wat druilige en koude voorjaarsdag maar
de stemming onder het aanwezige publiek was prima. Jenny, mijn vrouw, en ik hadden ons al
om 10:00 uur geposteerd op de Vrijheidslaan (vm
Amstellaan) om de intocht van de Canadese veteranen bij te
wonen. Waar kun je overigens bij deze gelegenheid beter staan dan op de Vrijheidslaan in
de Rivierenbuurt?
Al snel stroomde het vol met belangstellenden en rond de klok van 10:30 uur stond het op
de Vrijheidslaan zwart van de mensen. Een kwartiertje later reden de veteranen de Berlagebrug over en was het weer even 8 mei 1945. Enfin, heeft u het gemist dan hoop ik dat mijn
fotoreportage het een beetje goed maakt.
Lees ook de ingezonden bijdrage
van Hans Muller; deelnemer aan de intocht van 7 mei 2005
De Pers over . . . .
Canadese bevrijders weer in Amsterdam
07 mei 2005 bron: Telegraaf
Een stoet van honderd oude legervoertuigen met enkele
honderden Canadese oorlogsveteranen trok zaterdag door Amsterdam. De Canadezen reden de
hoofdstad binnen via de Berlagebrug, nabij het Amstelstation. Over dezelfde brug reden ze
zestig jaar geleden, op 7 mei 1945, om Amsterdam te bevrijden.
Vooral langs het begin van de route stonden veel
Amsterdammers, sommigen getooid met Nederlandse vlaggen. De veteranen in de legerjeeps,
trucks, tanks en op oude motoren werden met applaus begroet. Hier en daar kregen zij
tulpen overhandigd. "Thank you very much", riepen sommige ouderen naar de
Canadezen, die trots hun oorlogsmedailles lieten zien.
Handen werden geschud en soms werd er gestopt voor een
praatje. Ook veel jonge mensen zaten in de legervoertuigen, die door de particuliere
eigenaren voor de rit waren uitgeleend. Een Canadees doedelzakregiment ging voorop.
Motoragenten die de stoet begeleidden, hadden minder sympathie van de toeschouwers. Zij
kregen boegeroep en gejoel over zich heen toen ze de mensen maanden ruimte te maken voor
de legervoertuigen.
Bij veel huizen langs de route hadden bewoners de vlag
uitgehangen. De belangstelling nam af toen de stoet de binnenstad introk en de stromende
regen mensen binnenhield. Op de Dam stonden een paar honderd, vooral oudere, Amsterdammers
om de veteranen te verwelkomen. De politie van Amsterdam schat dat er een paar duizend
mensen langs de route stonden.
In de middag ontving burgemeester Cohen de oud-militairen op
het stadhuis. " We eren u, onze Canadese vrienden, dat u ons, onze ouders en onze
grootouders hebt bevrijd", zei Cohen. Ook de Canadese senator Art Eggleton, voormalig
burgemeester van Toronto en minister van Defensie, sprak de veteranen toe. "We zijn
overweldigd door de warmte die de inwoners van Amsterdam naar ons uitstralen." De
Canadezen sloten hun bezoek af met een rondvaart door de grachten.
De Vereniging Keep Them Rolling wilde aanvankelijk op
Bevrijdingsdag een tocht door Amsterdam houden met militaire voertuigen uit de Tweede
Wereldoorlog. De gemeente stak daar een stokje voor, omdat er te weinig politiecapaciteit
was voor een grote optocht door de stad. Op 4 en 5 mei had de politie al de handen vol met
de traditionele herdenkingen. Na overleg met Keep Them Rolling is besloten de rit op 7 mei
te organiseren, welke historisch de juiste datum is.
Amsterdam, bezet en bevrijd Bron:
Verzetsmuseum Amsterdam
Amsterdam werd in 1940-1945 door twee grote
rampen getroffen: de deportatie van ruim 60.000 joodse bewoners, en de Hongerwinter van
1944-1945. In de Hongerwinter stierven 2300 burgers door het gebrek aan voedsel,
brandstof, medicijnen. Tegelijk bereikte de Duitse terreur zijn hoogtepunt. Zelfs na 5 mei
1945 vielen er nog doden door Duitse kogels. Een bevrijdingsfeest op maandag 7 mei op de
Dam veranderde in een bloedbad, toen leden van de Kriegsmarine het vuur openden op de
menigte (22 doden, meer dan honderd gewonden). Op 8 mei 1945 trokken de Canadese
bevrijders via de Berlagebrug de stad binnen.
Op 8 mei 1945 waren de Amsterdammers massaal uitgelopen om de Canadezen te begroeten.
Hiermee begonnen de bevrijdingsfeesten, die de hele zomer zouden voortduren. Toch was het
niet voor iedereen feest - en dit gold zeker niet alleen voor de NSB'ers. Veel mensen
waren er geestelijk en/of lichamelijk slecht aan toe. De stad telde, met de Hongerwinter
net achter de rug, nog duizenden hongeroedeem-patiënten (hongeroedeem: vochtophopingen in
het lichaam als gevolg van ondervoeding). Overlevenden van de jodenvervolging werd het in
de zomer van 1945 duidelijk dat hun weggevoerde familieleden, vrienden, bekenden niet uit
de kampen zouden terugkeren.
Berlagebrug (foto: Gem. Archief Amsterdam)
Berlagebrug (foto: Gem. Archief Amsterdam)
Amstellaan met Wolkenkrabber (foto: Nationaal Archief)
Amstellaan met Berlagebrug (foto: Nationaal Archief)
Amstellaan met Berlagebrug (foto: Nationaal Archief)
Amstellaan - Rijnstraat met Wolkenkrabber (foto: Nationaal Archief)
Amstellaan - Rijnstraat met Wolkenkrabber (foto: Nationaal Archief)
Amsterdam kreeg (anders dan Rotterdam) geen
massale bombardementen te verduren. Wel waren er verscheidene beperkte luchtaanvallen,
waarbij de geallieerden specifieke doelen probeerden te raken. Dat ging lang niet altijd
goed. Op 17 juli 1943 bijvoorbeeld wilden Amerikaanse bommenwerpers de
Fokker-vliegtuigfabrieken in Noord te bombarderen. Helaas troffen ze niet de fabrieken,
maar de nabijgelegen woonbuurt. Er vielen 157 doden en nog veel meer gewonden. Een
luchtaanval in duikvlucht op twee gebouwen van de Sicherheitsdienst (SD), op 26 november
1944, lukte ook maar gedeeltelijk. De gebouwen (eigenlijk schoolgebouwen, de Meisjes-HBS
aan de Euterpestraat/thans Gerrit van der Veenstraat en de Christelijke HBS aan het Adama
van Scheltemaplein) werden wel getroffen, maar daarbij ook nog dertig woonhuizen. Deze
keer vielen er 69 doden, waarvan slechts vier SD'ers; de aanval vond plaats op een zondag.
Op 27 april 1943, om half drie in de ochtend, kwam een geallieerd toestel brandend neer in
de Reguliersdwarsstraat, achter het Carlton Hotel. Huizen en een deel van het hotel gingen
in vlammen op. Een maand eerder, op 27 maart 1943, had er in Amsterdam ook al een grote
brand gewoed: in het gebouw van het Bevolkingsregister. Deze brand, de bekendste uit de
geschiedenis van Amsterdam-in-oorlogstijd, had niets met de luchtoorlog te maken; de brand
was het gevolg van een aanslag, gepleegd door een verzetsgroep onder leiding van Gerrit
van der Veen en Willem Arondéus. De grote brand in het Rembrandttheater (een bioscoop op
het Rembrandtplein), in de nacht van 25 op 26 januari 1943, was ook gesticht - als
waarschuwing van het verzet aan de burgers om uit de bioscopen weg te blijven.
Bioscoopbezoekers kregen immers heel wat nazi-propaganda te zien. Bovendien werden er in
de bioscopen af en toe razzia's gehouden, om ontduikers van de arbeidsplicht
(arbeidsinzet) te betrappen. Het Rembrandttheater bracht in januari 1943 een populaire
Duitse speelfilm, De Gouden Stad (Die goldene Stadt).
Een deel van de materiële schade die de stad in de oorlog opliep werd rechtstreeks door
de Duitse bezetter veroorzaakt. Eind 1943 gaven de Duitsers bevel om huizen aan de
Amsteldijk en de Amstelveenseweg te slopen, om ruimte te maken voor verdedigingswerken. Op
21-22 september 1944 verwoestten Duitse militairen de Amsterdamse haveninstallaties: 'de
ontploffingen dreunden over de stad' (aldus de Kroniek van Amsterdam 1940-1945). In
datzelfde najaar werden veel Amsterdamse stadstrams uit de remise gehaald en naar
Duitsland overgebracht, ter vervanging van bij bombardementen vernielde Duitse trams. De
Hongerwinter van 1944-1945 bracht Amsterdammers ertoe leegstaande huizen in de joodse
buurt te slopen, om aan brandhout te komen. Er werden toen, voor hetzelfde doel, ook veel
bomen omgehakt.
Thank You Canada and Allied Forces houdt er mee op bron: Telegraaf
De oudste Canadese veteraan die eind april naar Nederland
komt om de zestigste herdenking van de bevrijding mee te maken, is 94 jaar. De gemiddelde
leeftijd van de ruim 1800 veteranen die met hem meereizen, is 82 jaar. "De mensen
worden nu echt te oud. Daarom houdt onze stichting er na deze herdenking definitief mee
op."
Dat zegt A. Hartkamp uit Hellendoorn, landelijk secretaris van de stichting Thank You
Canada and Allied Forces, al vele tientallen jaren verantwoordelijk voor het onthaal van
Canadese bevrijders in Nederland.
Tussen 28 en 30 april arriveert de groep Canadese veteranen. Die blijft tien dagen in
Nederland en reist met veelal ook bejaarde begeleiders in bussen door heel Nederland naar
allerlei herdenkingsplechtigheden en festiviteiten. Hartkamp: "Velen van hen hebben
zich pas opvallend laat aangemeld. Ze hebben zelf ook afgewacht of ze tijd van leven
hadden, is onze indruk."
"Vanwege de hoge leeftijd van de oud-strijders zullen in elke bus twee medische
verzorgers meereizen. Op plaatsen van bestemming zijn ambulances beschikbaar. We hebben
rustdagen ingepland. We hebben elke deelnemer nadrukkelijk geadviseerd toestemming van een
arts te vragen voor de lange reis en het verblijf. En in Canada is een redelijke
gezondheid een voorwaarde om de door ons verplicht gestelde reisverzekering te
krijgen" , aldus Hartkamp.
"De veteranen willen wel doorgaan tot hun laatste snik, maar wij stoppen er mee. We
vinden het niet langer verantwoord. Onze stichting zal verder een slapend bestaan leiden,
dan wel worden opgeheven."
Thank You Canada heeft dit besluit al eerder meegedeeld aan de Canadese regering.
"Die zien het probleem ook. Daarom haalt de overheid daar dit jaar ook nog één keer
alles uit de kast", zegt Hartkamp.
Canada heeft 2005 uitgeroepen tot het Jaar van de Veteraan: Celebrate. Honour. Remember.
Teach. Thank. (Vier. Eer. Herinner. Onderwijs. Dank.) Op 5 mei gaat in Ottawa het
gloednieuwe Canadian War Museum open, waar herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog een
plek hebben gekregen. Op die dag begint daar ook het Tulip Festival 'Peace and
Friendship'. Grondslag voor dit festival waren bijna zestig jaar geleden de 120.000
tulpenbollen die de koninklijke familie naar Canada stuurde om te bedanken voor de
gastvrijheid in de oorlog.
Prinses Juliana bracht het grootste deel van de oorlogsjaren door in Canada. Daar werd
haar derde dochter prinses Margriet geboren. De nieuwe Canadese documentaire Tulips from
Margriet blikt aan de hand van onder meer een interview met de prinses terug op de warme
band tussen Nederland en Canada. Speciaal voor haar geboorte in 1943 werd het ziekenhuis
in Ottawa destijds even Nederlands grondgebied.
De Canadezen hebben dat stukje land later "teruggekregen": de grootste
erebegraafplaats voor Canadezen in Groesbeek is officieel Canadees grondgebied. Op deze
begraafplaats heeft op 3 mei de belangrijkste herdenking voor veteranen plaats. Er liggen
ruim 2300 gesneuvelde Canadezen. Ook staan er gedenktekens voor hen die voorgoed vermist
zijn gebleven. Koningin Beatrix komt ook naar Groesbeek. Zij ontvangt later op de dag
hoogwaardigheidsbekleders uit Nederland en Canada op paleis Noordeinde.
Groesbeek maakt zich al op voor de grote herdenking. Het dorp bij Nijmegen staat voor de
tweede keer in een jaar tijd in de internationale belangstelling, want het had ook al een
hoofdrol bij de herdenking van de operatie Market Garden. "Dat komt doordat het
bevrijde Rijk van Nijmegen na het mislukken van de Slag om Arnhem veranderde in een
frontgebied. Vanaf oktober 1944 verzamelde zich hier in het grootste geheim een enorme
geallieerde troepenmacht om de bezetters te verrassen", weet directeur W. Lenders van
het Nationaal Bevrijdingsmuseum in Groesbeek.
"Toen deze operatie Veritable op 8 februari 1945 begon, kregen de Canadezen opdracht
het Duitse grensgebied te veroveren. Dat lukte na weken van hevige strijd ten koste van
duizenden slachtoffers. Vanuit Duitsland stootten de Canadezen door naar Almelo (5 april)
en zo uiteindelijk naar Groningen, waar zij op 16 april arriveerden. In westelijke
richting bevrijdden zij Apeldoorn op 17 april. Toen zaten de Duitsers zodanig in het nauw,
dat zij op 28 april een wapenstilstand sloten, waarmee ook de grote steden bevrijd waren.
Daarom beschouwen veel Nederlanders de Canadese veteranen als hun bevrijders."
De Canadese gouverneur-generaal Adrienne Clarkson en de minister van Veteranenzaken Albina
Guarnieri hebben uit elk van 130 bij de Tweede Wereldoorlog betrokken regimenten een
veteraan uitgenodigd om samen met hen naar Nederland te reizen. "Ik vind het een
voorrecht met hen te reizen. We willen ons voortdurende respect tonen voor de prijs die
hun kameraden hebben betaald voor vrijheid", aldus Clarkson.
Minister-president Martin van Canada is op 8 mei bij de grote parade in Apeldoorn. Hij
laat de herdenking op de erebegraafplaats in Margraten op dezelfde dag, waar de
Amerikaanse president Bush voor naar Nederland komt, aan zich voorbij gaan. "Wij zijn
blij dat hij naar Apeldoorn komt, maar we zijn ook blij met de herdenking in Margraten.
Zelf organiseren we ook een herdenking voor de Britten en de Polen. Tenslotte is onze
bevrijding te danken aan alle geallieerden en die verdienen allen evenveel eerbied. Dat
respect zal blijven, ook al is dit voor ons de laatste keer. Het staat bij alle
erebegraafplaatsen geschreven: opdat hun namen immer voort blijven leven ", aldus
Hartkamp.
Bezoek de webite van de Vereniging Keep Them
Rolling
http://www.ktr.nl/
Lees het illegale Parool van mei 1945 (klik op
de krantekop)
Vlaggen, ze zijn er nog
Toen ik op 5 mei 2005, onze straat in Diemen uit reed zag
ik zegge en schrijve 1 vlag. Dat was de onze. Ik vroeg me gelijk af of hoe het in mijn
Rivierenbuurt gesteld was en ben er gelijk heen gereden.
Toen ik Amsterdam via de Utrechtsebrug binnen reed zag ik vlaggen. Vlaggen op de trams van
lijn 25. Ook aan de woningen van de President Kennedylaan waren enkele vlaggen te zien. Ik
sloeg rechtsaf de Waalstraat is. Daar was het wat minder bedeeld.
Als kind liep ik op Koninginnedag en 5 mei altijd even naar de Rooseveltlaan om daar de
ernorme vlaggenzee te bewonderen.
Ik besloot de auto neer te zetten op de plek waar ik als kind stond te kijken;
Rooseveltlaan bij de Wolkenkrabber. Tot mijn vreugde werd daar nog aardig gevlagd. Niet
meer in de hoeveelheid zoals in mijn jeugd. Maar toch . . . . de vlaggen, ze zijn er nog.
JW
Vlaggen op de Rooseveltlaan 5 mei 2005 |