Toelichting op de video

Welkom bij het eerste deel van de Grenzen van Plan Zuid.

Berlagebrug en Vrijheidslaan We staan voor de Berlagebrug over de Amstel, het enige bouwwerk dat Berlage zelf in de Rivierenbuurt, het oostelijk deel van Plan Zuid, heeft ontworpen. Over deze brug werden onze Canadese bevrijders op 8 mei 1945 feestelijk ingehaald. Recht vooruit is de Vrijheidslaan, die al drie keer van naam is veranderd. Eerst de Amstellaan, na de oorlog de Stalinlaan en na de opstand in Hongarije van 1956 de Vrijheidslaan. De verhoogde bouwelementen op de hoeken vormen één van de “poorten” die toegang geven tot de Rivierenbuurt, een typisch monumentaal aspect in het plan van Berlage. Aan het eind ziet u de Wolkenkrabber (1932), ontworpen door architect Staal in de toen hele nieuwe stijl van het Nieuwe Bouwen, als reactie op de Amsterdamse School.

Amsteldijk We slaan linksaf, de Amsteldijk op en passeren aan onze rechterzijde de oostelijke ingang van de tramremise Lekstraat. Ontworpen door Anton Kok , toen gemeentearchitect en Boterenbrood die daarop aan weerszijden aansluit. Ook deze vorm van symmetrisch geplaatste bouwmassa’s komt veel voor in de Rivierenbuurt. De tramremise Lekstraat is ook beroemd omdat daar op 25 februari 1941 de algemene staking tegen de Jodenvervolging begon. Op de plek aan de Trompenburgstraat waar nu het enorme, in schaal en architectuur absoluut niet in de fraaie gevelwand van de Amstelkade passende witte kantoorgebouw (architect Maaskant, 1972) was vroeger de Rijtuig (later auto- en vliegtuig)fabriek Spijker, later Spyker met een Y, onder meer bouwer van de Gouden Koets; die overigens nog steeds in Amsterdam wordt gestald

President Kennedylaan In de flauwe bocht naar rechts gaat de Amsteldijk rechtdoor, richting Ouderkerk aan de Amstel en wij gaan de President Kennedylaan op. De toenmalige Rivierenlaan werd na de moord op de Amerikaanse president in 1964 naar hem vernoemd. We passeren de Rijnstraat, de uitvalsweg naar Utrecht en voor velen de eerste kennismaking met de Rivierenbuurt, komende uit het zuiden. Doorrijdende ligt links van ons het De Mirandabad; De Miranda was de wethouder Publieke Werken na Wibaut. Voorbij de Waalstraat zien we rechts het voormalige stadsdeelkantoor van de Rivierenbuurt en als we de Maasstraat naderen verschijnen er links de grijze Airey-flats, een snelbouwsysteem uit Engeland dat in de Wederopbouw periode is toegepast om snel en voordelig tijdens de toen heersende ernstige woningnood woningen te bouwen. Het complex bestaat ook uit laagbouwflats en eengezinswoningen, vanwege de gaafheid zou het al een industrieel monument genoemd kunnen worden; bij het stoplicht rechts in het plantsoen staat de bronzen kop van Pres. Kennedy.

Europaplein Op het Europaplein slaan we rechts af, richting Scheldestraat. De gevelwanden rechts zijn ontworpen in de z.g. verstrakte Amsterdamse School met veel minder uitbundige gevelarchitectuur, opbouwen en hoekelementen; één en ander als gevolg van de sterk gestegen bouwprijzen in de jaren ’30 en de minder florissante rijkssubsidies voor de woningbouw.

Wielingenstraat Op het Scheldeplein slaan we links af en komen in de Wielingenstraat terecht. Rechts is in een bleek rode steen een wooncomplex opgetrokken waar vroeger het weeshuis van de Ned. Hervormde Gemeente de Wielingen stond. Het was een Rijksmonument en het is jarenlang gekraakt geweest voordat het gesloopt werd. Op het uitdrukkelijke verzoek van de toenmalige stadsdeelvoorzitter is gekozen voor de kleur van de steen die aardig overeenstemt met die van het voormalige weeshuis. Na de brug over de Boerenwetering eindigt dit eerste deel van de grenzen van Plan Zuid. Op deze plek was vroeger, voordat het terrein werd opgespoten voor de nieuwe RAI een overhaal (in plaats van een sluis) omdat het peil van de toenmalige Buitenveldertse polder een stuk lager was dan het kunstmatige peil van de Amstelkanalen.