|
Hoe de Rijnstraat zijn hoekje verloor
door Richard Keijzer
Toen de Rivierenbuurt net vorm begon te krijgen, was die naam
er nog helemaal niet. Geen van de straten had de naam van een rivier, dus van een hele
Rivierenbuurt was nog geen sprake.
De Rijnstraat zou, net als de straat aan de andere kant van het Amstelkanaal,
gewoon Van Woustraat moeten heten.
En winkels? Die kwamen er ook niet in het nieuwe gedeelte. Het moest een rustige
woonstraat worden, zo besloten de hoge heren van de gemeente.
|
De Rijnstraat werd in delen
gebouwd, waarbij dezelfde architect steeds een blok aan twee zijden van de straat mocht
ontwerpen. Zo ontstond het blokpatroon, waarin sprake is in de wandeling door de Rivierenbuurt.
Het begin van de Rijnstraat was er al, gevormd door de hoekhuizen aan de
Amstelkade. De architect daarvan kon zich mooi uitleven in een symmetrisch ontwerp
inclusief de, van de Amsterdamse School bekende, hoekoplossingen met rondingen, golvende
baksteenvlakken en erkertjes.
Dick Greiner, die tekende voor het ontwerp van het eerste deel van de straat,
rondde zijn ontwerp net zo af.
Het trappenhuis van nummer 29 kreeg een mooie ronde uitstulping, die aan de
bovenkant werd bekroond met een erker. Op een oude foto die wordt bewaard in het
Gemeentearchief Amsterdam, is dit staaltje bouwkunst goed te zien. |
hoekoplossingen met rondingen |
Wie tegenwoordig gaat kijken naar Rijnstraat 29 ziet helemaal
geen mooie hoekoplossing met erker meer, maar slechts een rechte muur. Maak je daar een
foto van, dan nog net te zien waar de ronding eruit is gesloopt en waar het nieuwe stuk
muur er in gemetseld is. Verder is er niet veel te zien, de onderkant is afgetimmerd met
een blauwe bak voor de winkel van Albert Heijn. Achter die bak moeten de restanten van de
eerste bouwvorm verstopt zitten.
beweeg met de muisaanwijzer over de foto om het verschil te
zien. 2006-1928
De zwart/witfoto is afkomstig van en geplaatst met schriftelijke toestemming
van het Gemeente Archief Amsterdam
Nu ging het me te ver om een breekijzer in die bak te zetten
om te kijken wat er achter zit.
Er is een eenvoudiger manier, namelijk door te zoeken in het archief van de afdeling Bouw
en Woningtoezicht. Het kost een beetje moeite, maar dan komt toch een foto van de oude
situatie tevoorschijn. Die hoorde bij een aanvraag van de stomerij om een reclamebord te
mogen ophangen. Boven de deur is goed de rond betonrand te zien, waarop de gemetselde
uitstulping heeft gerust. Wat dit betreft is precies dezelfde techniek gevolgd als bij de
balkons aan het begin van de Rijnstraat. Zie de foto onder.
foto: afdeling Bouw en Woningtoezicht
Slopen van metselwerk was wel te doen, de ronding in het
beton moest echter blijven zitten, anders zou de wapening bloot kunnen komen te liggen met
alle ellende van dien.
Hoewel het de bedoeling was dat de Rijnstraat alleen maar woningen zou bevatten, werd aan
dat plan al snel getornd. Nog voor 1930 werd de voorkamer van Rijnstraat 29 uitgebroken en
omgevormd tot winkeltje. Dit tot grote schrik van de bestuurders van de stad, die pas na
veel heen en weer geschrijf akkoord gingen met het nieuwe gebruik. Gaandeweg zijn steeds
meer huizen in de Rijnstraat omgevormd tot winkels. De veranderingen werden alleen
doorgevoerd op de begane grond, de hogere verdiepingen bleven dienst doen als woonhuis.
Grote vraag is nog, waarom het ronde trappenhuis van Rijnstraat 29 en het erkertje
daarboven het veld moesten ruimen. De archieven geven daar geen uitsluitsel over, en
hebben het alleen over de herbouwplannen en de technische details daarvan.
Richard Keijzer
e-mail: geneakeijzer@tiscali.nl
website: http://home.tiscali.nl/r_keijzer
meer over Richard Keijzer
|