Tja, de jaren zestig Nederland zag er in de jaren zestig toch wat anders uit. De mensen werkten
nog op zaterdag en op zaterdagochtend ging je gewoon naar school, in mijn geval de
Vondelschool. Als je dan op de vrije zaterdagmiddag klusjes werd geacht te doen
(boodschappen doen met je zus bij de Gruyter of nog erger, naar de kapper) dan was er van
het weekend niet veel meer over. Uiteindelijk werd de 5-daagse werkweek ingevoerd, maar
dat gold aanvankelijk niet voor de school. Gunstig was wel dat daardoor mijn vader mij dan
met zijn fiets van school kwam afhalen. Dat scheelde de eeuwigdurende wandeling terug naar
de Lutmastraat.
Toen ik tien jaar werd mocht ik op zaterdagmiddag op voetbal. Via de spannende
ballotagelijst werd ik aangenomen bij Swift op het Olympiaplein. Een eerbiedwaardige
vereniging, maar de kleedkamers bestonden aanvankelijk uit tochtige houten barakken. Na
afloop van de wedstrijd je bemodderde benen onder de koude kraan en je was weer schoon.
Warme douches? Vergeet het maar. De leiding was strak in handen van de heren Blankestein
en Slieker.
In een van de laatste jaren van de Vondelschool moest er een muziekuitvoering in het
Concertgebouw worden bezocht, ik meen onder leiding van Edo de Waard. Ik ben toen
weggestuurd (of boos weggelopen, dat weet ik niet precies meer). De volgende dag moest ik
bij meneer 't Hooft op het matje komen. Ik onderging de toespraak gelaten. Wat moest je
anders?
De zwemlessen vanuit school waren ook zoiets vreselijks. Met de bus naar het fraaie (dat
wel) Zuiderbad. Dan kreeg je een roestige haak om je nek heen geduwd door een
afzichtelijke en monstrueuze badjuffrouw, type manwijf. Mijn hemel, wat haatte ik dat. Als
ik ergens jeugdtrauma's aan over heb gehouden dan is het dat wel. Nooit enig
zwemdiploma gehaald. Ik heb het zwemmen me uiteindelijk zelf aangeleerd in het De
Mirandabad. Toen nog keurig met een gescheiden afdeling voor dames. Ik heb jarenlang samen
met vriendjes uit de buurt een abonnement gehad voor het De Mirandabad. Goedkoop en
zorgeloos vermaak in de zomer. Bommetjes maken en tikkertje doen. Dat heette toen
"hoeken" omdat we dat in de hoek van het diepe zwembad deden, dat spette immers
nog meer. Voor een stuiver of een dubbeltje kocht je een dennekoek.
We gingen altijd lopend naar het zwembad. Totdat ik zo suf was om op mijn splinternieuwe
fiets te gaan. Werd prompt gestolen, ja ook toen al. Tranen met tuiten gehuild. Samen met
Pa aangifte gedaan op het politiebureau in de Pieter Aertszstraat. De verzekering
vergoedde alles en ik had daardoor weer een mooie nieuwe fiets.
In de lagere klassen van de Vondelschool (voluit eigenlijk Joost van den Vondelschool
geheten) kreeg ik les van de befaamde Juffrouw Kool, die volgens de overlevering gedurende
een mensenleven les gaf aan de Vondelschool. Ongetwijfeld op een ouderwetse manier en
ongetwijfeld heb ik veel van haar geleerd. Het leesplankje met aap, noot, mies staat mij
nog levendig bij.
In de hogere klassen had ik achtereenvolgens Meester van Rossum, Cornelis Tempel en in het
laatste jaar alweer van Rossum. Meester van Rossum las op vrijdagmiddag voor uit de
Scheepsjongens van Bontekoe.
We waren ademloos. O schone schoolherinneringen. Cornelis Tempel stond aan het begin van
zijn onderwijzersloopbaan en had driftige buien.
Terwijl ik op de achterste rij zat kreeg ik eens een welgemikt inktpotje naar mijn hoofd
gegooid door dit heerschap. Dit voorval leidde tot de enige keer dat mijn redelijk
afstandelijke ouders zich genoodzaakt zagen om contact op te nemen met de schoolleiding.
Tempel voerde ook een rekensysteem in. De beste leerlingen in rekenen kwamen in groep A,
de middenmoot zat in groep B en de zwakke broeders in groep C. Ik begon in groep B maar
zakte gedurende het schooljaar terug naar groep C. Nou ja, ik ben nooit goed geweest in
exacte vakken. Tussen de middag mocht een uitverkoren leerling een half onsje
gebraden gehakt voor Tempel halen bij de melkboer annex kruidenierswinkel op de hoek.
Als mij deze eer was toegekomen had ik nog minder tijd om de lange tocht naar en van huis
te ondernemen.
De hoofdonderwijzer was eerst van de Mel. Later opgevolgd door meneer t Hooft.
Toepasselijke naam. Een klein driftig mannetje. Ze waren kennelijk allemaal driftig in die
dagen.
Een andere klas had het genoegen om les te krijgen van Juf Hemmers. Voor die tijd ongepast
hip. Korte rokken, geblondeerd haar. Ze werd eens opgehaald bij school door een knul in
een sportauto met open dak.
De hele school liep uit. Ik kreeg naschoolse Franse les van Juf Hemmers. Papa fume une
pipe, maman est dans la cuisine. Heerlijk rolbevestigend. Geen woord Frans geleerd, maar
die juf was wel leuk.
Het afsluitende schoolreisje in 1967 bestond uit een driedaags strafkamp in een instituut
in Huizen. Ik vond het verschrikkelijk. Mijn enige broek ging kapot. Het uitje naar een
zwembad werd verpest door lokale jongeren die een sigarettenpeuk in de nek van Els
Dalmeier uit drukten. Dit soort uitwassen bestond in 1967 ook al. Van Rossum (de enige
begeleider!) deed niets. De stemming kwam er dus niet echt in. Nee, dit was geen succes.
Met verjaardagen gingen we met een vast groepje naar de bioscoop. Meestal speelde er een
film van Dik Trom in het Ceintuurtheater. De jarigen kregen een medaille of zoiets. Tja,
de jaren zestig.
Anne van der Rest - 5 januari 2007
E-mail: a.vanderrest@zonnet.nl
DE VONDELSCHOOL
De zojuist ontvangen nieuwsbrief en vervolgens het grasduinen
op de website leiden mij weer terug naar mijn jeugdherinneringen aan de veelgeroemde
Rivierenbuurt. Ik woonde echter niet in de Rivierenbuurt.
Ik ben in 1955 geboren en getogen in de Lutmastraat. Aan de zuidkant (even nummers) die
voor zover ik weet exact de noordelijke begrenzing vormt van het plan Berlage. De
noordelijke kant van de Lutmastraat bestond uit half verzakte crisisbouw uit het begin van
de twintigste eeuw.
Is inmiddels gesloopt en overnieuw bebouwd. Naar de kleuterschool in de Lutmastraat (De
Goudvink).
Omdat mijn ouders niet snel waren
met het aanmelden voor een lagere school, bleek de dichtstbijzijnde beschikbare plaats
uiteindelijk op de Vondelschool in de Jekerstraat te zijn. Vier keer per dag (op zaterdag
twee keer) een fikse wandeltocht. Vanaf mijn huis in de Lutmastraat linksaf de
Burgemeester Tellegenstraat in. Vervolgens de P.L.Takstraat. Beide voornoemde straten (met
op de hoek een blauwe brievenbus van de Gemeentegiro) zijn "wereldberoemd"
vanwege hun architectuur.
Ook als klein kind had je toen al in de gaten dat die gevels er anders dan anders
uitzagen. |
Gemeente Girobus (P.L. Marnette) |
Vervolgens het houten bruggetje over (lag toen nog in het
midden) en de Waalstraat in. Tegenover de jammerlijk gesloopte Waalkerk rechtsaf de
IJselstraat in. Daarna linksaf (straatnaam vergeten, ik herinner me hier wel een
groenteboer). Vervolgens de Churchilllaan oversteken. Dat was zelfs in begin jaren zestig
al een heikele onderneming voor een klein kind. Ik heb het overleefd. Dan het poortje (zat
hier niet een schoenmaker?) naar de Jekerstraat.
De Vondelschool was in mijn ogen een zeer statig gebouw. Hoofdmeester was Dhr. v.d. Mel,
later Dhr 't Hooft of zoiets. Wel toepasselijk.
Mondjesmaat kreeg je toen in de gaten welke rol de toen nog recente oorlog in de historie
van deze buurt had gespeeld. Ondanks alles toch veel kinderen met een joodse achtergrond.
Verhalen met moeite aan mijn ouders onttrokken. Ze spraken er gewoon niet graag over.
Meneer van Rossum was mijn favoriete onderwijzer.
Later Tempel en juf Hemmes die het fort tot de sluiting van de school hebben gehouden. Ik
geloof dat de school nu een buurthuis is of zoiets. Wat zonde toch.
Mijn middelbare school was het Berlage Lyceum, later Berlage Scholengengemeenschap. In de
tijd van mijn oudere zus heette het nog Comenius Lyceum. Twee fraaie gebouwen, zo mogelijk
nog statiger dan de Vondelschool. In de pauzes een sjekkie roken in een portiek van de
P.L.Takstraat. Ik liep ook een folderwijk. Vrijheidslaan, Holendrechtstraat, enz. In de
Gaaspstraat tegenover de speeltuin woonde een meisje dat ik toen wel leuk vond. Ik woon nu
in Alkmaar (ook leuk), maar mijn herinneringen aan de Rivierenbuurt blijven onuitwisbaar.
Anne van der Rest - 3 augustus 2006
E-mail: a.vanderrest@zonnet.nl
Terug naar de vorige pagina << |