|
Zwijgzaam en zonder protest
Toen
in januari 1941 begonnen werd met de registratie van Joden en Joodse
bedrijven, heeft niemand geprotesteerd, ook de Joden niet. Na
het betalen van 1 gulden aan leges, stond men te boek als Jood, of
te wel als slachtvee. Hieraan hebben bijna alle ambtenaren in die
tijd meegewerkt en wederom heeft niemand geprotesteerd. Deze
registratie, uitgevoerd door het Nederlandse ambtelijke apparaat, is
de grondslag geweest voor de succesvolle deportatie en moord van
115.000 Nederlandse Joden. Ook toen er Joodse knokploegen gevormd
werden rondom het oude Waterlooplein en in Oost en Zuid, denk
daarbij aan de verzamelplaats in de Rijnstraat bij ijssalon "KOCO",
waar na de dood van een WA man (Koot) bijna 400 Joodse mannen
werden opgepakt en naar Mauthausen gedeporteerd werden, heeft
wederom niemand geprotesteerd. Deze "kleine" deportaties zijn
daarna nog enkele malen uitgevoerd en wederom heeft niemand
geprotesteerd. Na al deze razzia's is uiteindelijk uit
solidariteit met de Joodse bevolking in Amsterdam het eerste protest
geweest en wel de "Februari staking" in 1941. Maar . . . . het
overgrote merendeel van de Amsterdamse en Nederlandse bevolking,
bleef zwijgzaam en protesteerden niet.
Pas daarna is het verzet tegen de Duitsers op gang gekomen, eerst
schoorvoetend, maar daarna, gedurende de rest van de oorlogsjaren,
heeft zich een uitgebreid en goed georganiseerd netwerk ontwikkeld.
Niets dan hulde voor deze mannen en vrouwen, waar vaak woorden te
kort schieten om hun heldhaftigheid en onbaatzuchtigheid te
vermelden !!!
Toen de Joodse bevolking in Nederland door de Duitsers gesommeerd
werd om naar Amsterdam te verhuizen, zodat men nog meer controle had
over de Joden, werd er weer niet geprotesteerd.
In mei 1942 werden de Joden net als vee, gebrandmerkt om de
"Jodenster" te dragen, wederom zijn er geen protesten
geweest.
Ook toen in midden 1942 de Joden opgeroepen werden om te gaan werken
in het Oosten (de Arbeidseinsatz) en dit het begin was van de
deportaties, waren er weinig protesten te horen vanuit de
bevolking, waar men meer om zijn eigen hachie dacht dan aan wat
anders. Ook toen zich weinig Joden aanmelden voor de "Arbeidseinsatz"
en de grote razzia's begonnen, waren er wederom betrekkelijk
weinig protesten en werd er zelfs door de hh ambtenaren, politie
en spoorweg personeel nauw samen gewerkt met de Nazi's om deze
razzia's en transporten zo soepel mogelijk te laten verlopen. Het
verzet probeerde d.m.v. valse persoonsbewijzen, onderduikadressen te
vinden en andere daden van mensenhulp hier nog wat aan te doen, maar
het was 'n druppel op 'n groeiende plaat.
Tot nu toe heb ik nog niet gerept over de vele N.S.B ers in de
diverse lagen der bevolking, die hand en span diensten verleenden
aan de vijand en voor Fl. 7.50 landgenoten verraden, Joden, zowel
als verzetsmensen, waaronder ook velen die mensen verborgen hadden,
temidden van hun eigen gezin, met alle gevaren van dien. De Duitse
afdeling die eigenlijk verantwoordelijk was voor de deportaties van
Joden, bestond slechts uit +/- 400 man, de rest waren de vele
"foute" landgenoten, die maar al te graag mee hielpen om het
"Jodenvraagstuk" (Endlösung der Judenfrage) op te lossen. Hierbij
wil ik niet onvermeld laten de "Joodse Raad", vooraanstaande Joden,
die in mijn ogen en van vele anderen, 'n zeer dubieuze rol hebben
gespeeld in de deportaties van hun eigen volk. Ook deze hebben
niet geprotesteerd.
Van de 140.000 Joden in Nederland zijn er zo'n 105.000 vermoord,
procentsgewijs het grootste aantal in Europa.
Zelfs onder zeer hoge militairen en functionarissen waren tijdens de
oorlogsjaren personen die, om het mild uit te drukken, niet
schroomden voor onfrisse praktijken (o.a. door verraad) en beschermd
werden na de oorlog door niemand minder dan o.a. Prins Bernhard.
Ook na de bevrijding, toen de weinige overlevenden van de Shoa terug
kwamen, werd er vaak afwijzend tegenover hun gestaan, door zowel
gewone burgers die in hun huizen getrokken waren en de daar
aanwezige inboedel "Eingeheimscht" hadden, als wel door de overheid,
die verstek hebben laten gaan bij hulp aan de slachtoffers van de
grootste moordpartij die de wereld heeft gekend !!!
Ondanks dat veel Nederlanders hebben geholpen in het verzet, in de
ruimste zin des woords, en daarvoor betaald hebben met het ultieme,
hun leven, moet er wel bij verteld worden dat het overgrote deel,
zwijgzaam en zonder protest, heeft toegekeken.
Na de oorlog had, begrijpelijkerwijze, iedereen zijn eigen verhaal,
maar wat mij tot op de dag van heden het meest stoort en verbaasd,
dat bijna niemand fout is geweest in de oorlog en iedereen (zo lijkt
het wel) in het verzet heeft gezeten en aan de goeie kant heeft
gestaan.
Helaas, NIETS is minder waar !!!
In dit stukje
heb ik duidelijk willen maken dat het OVERGROTE
deel van de bevolking zich afzijdig heeft gehouden, in
tegenstelling tot de verzetstrijders. Procentsgewijs
heeft maar 'n fractie van de Nederlandse bevolking deel
genomen aan welke vorm van protest dan ook tijdens de
bezettingsjaren en heeft men zich passief opgesteld
!!
De redenen die aangevoerd zijn, zijn van
ondergeschikt belang t.o.v. het grote geheel, n.l.
vrijheid en niet zwichten voor tyrannie.
Vormen
van verzet
knokploegen
Uiteraard zijn
er verschillende vormen van verzet, maar men moet 'n
duidelijk onderscheid maken tussen de effectiviteit van al
deze vormen van verzet.
Vandaar dat ik mij nu alleen bezig houd
met verzet, zoals wij dat kennen vanuit de 2de W.O en dan
voornamelijk in dit stukje met het
begrip "Knokploegen"
Hierbij wil ik wel duidelijk stellen dat ik elke vorm van
protest in die jaren weet te waarderen.
Het eerste duidelijke verzet is begonnen in de jaren kort
voor de oorlog, te weten, de diverse
Joodse knokploegen, waarbij ook
enkele niet-Joden bij betrokken
waren. Deze "knokploegen" bestonden
voornamelijk uit leden van de Joodse boksschool van
o.a. Simon Cosman. Dit waren slechts "speldenprikken" en
meer bedoeld om de sympathisanten van de Duitsers, de W.A.
en N.S.B-ers, te laten zien dat zij
niet ongestraft hun gang konden gaan met het intimideren van
Joden. Pas in het begin van de oorlog kregen deze
knokploegen te maken met de Duitse bezetter die de W.A. en
de N.S.B. te hulp kwamen en begonnen met het arresteren en
deporteren van leden en sympathisanten van deze nog steeds
primitieve vorm van verzet.
Zoals ik al schreef in mijn eerste reactie, is het grote
verzet pas op gang gekomen NA de Februaristaking in
Amsterdam. Vooral in de kringen van de Communisten (v.a.
begin 1941) en studenten organisaties (v.a. 1942, Raad van
Negen) is men begonnen om georganiseerd verzet te bieden aan
de bezetters. De Communisten en Socialisten, die grotendeels
uit arbeiders bestonden, in eerste instantie om te
protesteren tegen de beperkingen die Joden opgelegd kregen,
zoals b.v. het verbod om cafés, theaters, bepaalde winkels,
sportevenementen en wat dies meer zij te bezoeken en de
beperking om vrijelijk handel te drijven, terwijl de
studenten in eerste instantie protesteerden (november
1940) tegen het ontslag van Joodse
docenten en hoogleraren aan de Universiteiten.
Er bestaat 'n groot misverstand met
betrekking tot de uitleg van "knokploegen" die
in de oorlog opereerden. Het grootste gedeelte van de
knokploegen, die men tot dan toe kende, hield op te bestaan
in het voorjaar van 1941, met het begin van de deportaties,
na arrestaties van de leden van deze ploegen. Omdat het
openlijk geweld TE gevaarlijk werd ging men over tot
"ondergronds-verzet", wat daar voor slechts
sporadisch voor kwam.
Volgens de omschrijving van WikipedA is 'n knokploeg:
<Een knokploeg is een groep vechtjassen die tegenstanders in
opdracht georganiseerd in elkaar slaat>
Wel, hiervan was door de diverse verzetsgroepen geen sprake
!! Men hield zich hoofdzakelijk "ondergronds" bezig met het
vervalsen / verduisteren van identiteitsbewijzen /
distributiebonnen en bonkaarten, berichten verzamelen en
doorsturen en het onderbrengen van onderduikers, voor zowel
Joden als niet-Joden.
De overval b.v. op het Amsterdamsche Bevolkingsregister en
later de mislukte bevrijdingspoging in het Huis van Bewaring
aan de Weteringschans is niet door 'n knokploeg
uitgevoerd, maar na intensief gepland overleg met de leden
van de verzetsgroep die het uitvoeren moesten. (Ik heb hier
'n uitgebreid gesprek over gehad met Flip Heil, hij was 'n
goede kennis van mijn vader).
De LKP oftewel voluit "Landelijke Knok Ploegen" waren
geen knokploegen in de ware zin des woords, maar 'n
overkoepelende organisatie om onderduikers te helpen. Hierin
zaten landelijk ongeveer 600 verzetsmensen, die
onderverdeeld waren in plaatselijke groepen door het gehele
land verspreid. Ondanks verwoede pogingen van deze LKP, om
contact te leggen met de gevluchte regering in Londen om
(spionage) berichten door te geven, is dit niet gelukt.
In de loop van 1943 probeerde men om de verschillende
organisaties te bundelen, de RVV, (Raad Van Verzet) werd
hiervoor opgericht, die in het najaar van 1944 overging in
de B.S, of eigenlijk voluit, de Nederlandsche
Binnenlandsche Strijdkrachten, die onder commando van Prins
Bernhard stonden.
Verzet
in de Rivierenbuurt
Verzet in de
Rivierenbuurt, Amsterdam en landelijk is moeilijk te
scheiden en mag in mijn ogen ook niet plaats vinden. Waar
het heeft plaats gevonden is n.l. van ondergeschikt
(secondair) belang, hoofdzaak is dat het heeft plaats
gevonden.
Wel kan men zich afvragen WAAR is het verzet begonnen ? Was
dat in Amsterdam, daar buiten in de Provincie, of was het
landelijk ? M.i. is het verzet begonnen in Amsterdam, met de
al vermelde "knokploegen" en heeft zich later uitgebreid via
de februari staking en het verzet van de studenten in eerste
instantie in Leiden en de T.H. in Delft. Pas daarna is,
vooral het ondergrondse verzet, tegen de maatregelen van de
bezetters landelijk geworden.
Men kan er vanuit gaan het de "gewone arbeiders" waren die
de eerste protesten lieten horen en zich bundelden in de
diverse organisaties die voortkwamen uit de Socialistische
en de Communistische partij. Vooral in Amsterdam Noord bij
de scheepswerven werden de eerste protesten gehoord, die
kort daarop gevolgd werden door stakingen. De aanleiding
daar, was niet zozeer 'n uiting van medeleven met de Joden,
maar 'n uitvloeisel van het transport van jonge werknemers
van de havenbedrijven, die naar Duitsland op transport
gesteld werden om daar te werken. Wel werd er al op
verschillende plaatsen in Amsterdam kleinere protesten
gehouden n.a.v de maatregelen die de Duitsers uitvaardigden
tegen de bevolking, zoals het o.a. verplicht stellen van 'n
persoonsbewijs (Ausweis), maar vooral de sancties tegen de
Joden wekten steeds meer wrevel op. Steeds meer bedrijven
gingen over tot stakingen als protest daar tegen en toen
uiteindelijk de trams de remises niet meer verlieten was het
hek van de dam. De stakingen breiden zich uit naar buiten
Amsterdam, eerst richting Zaanstreek en daarna richting
Utrecht. Dit alles te samen vormde het begin van de
Februaristakingen en eigenlijk begon toen pas het
ondergrondse verzet.
Wie zaten in het verzet?
Het is 'n vraag die velen hebben bezig gehouden, maar in het
algemeen mag men stellen dat deze verzetsmensen uit alle
lagen der bevolking kwamen. Van arbeiders tot doktoren, van
kunstenaars tot hoogleraren, van huismoeders en huisvaders
tot studenten, van avonturiers tot .............? Namen
noemen is altijd in mijn ogen van ondergeschikt belang
geweest, want al diegenen stond het zelfde voor ogen, n.l.
de vijand schade te berokkenen in welke vorm dan ook en te
vechten voor vrijheid en democratie De vele onbekende
koeriers, waren net zo belangrijk als diegenen die we bij
naam kennen en deden vaak werk wat meer gevaar opleverde,(
ik denk dan aan b.v. wapensmokkel, onderduikers weg brengen,
krantjes verspreiden, en spionage ) dan het vervalsen van
persoonsbewijzen, het thuis stencilen van verzetsblaadjes,(wat
ik niet onderschat) of het beramen van plannen. Ook zij
waren, alhoewel anoniem, GROTE VERZETSHELDEN.
Waarom zat men in het verzet ?
Uiteraard waren er verschillende redenen waarom men zich
aansloot bij het verzet. Van vervolging en transporten van
anders denkenden, van beperkingen tot tewerkstellingen, van
onderduiken tot het in veiligheid brengen van piloten, enz,enz,
ieder had zijn eigen gevoelens en beweeg redenen daar voor,
maar primair was toch wel, dat men lijnrecht tegenover de
Nazi ideeën en hun praktijken stond.
Zaten er Joden in het verzet ?
Deze vraag is wat moeilijker te beantwoorden, door de vele
beperkingen die aan Joden opgelegd waren, maar het is bekend
dat een klein aantal zeker in de begin jaren van de
bezetting, toch actief heeft deelgenomen aan het verzet .
Mogen al deze verzetstrijders verenigd worden in het boek
der boeken.
Onderduiken of
vluchten - gevolg en nazorg
Laat ik beginnen met vluchten.
Van af de jaren 1933 is er een grote stroom Joodse
vluchtelingen uit Duitsland en Oostenrijk ons land binnen
gekomen, gevlucht voor het opkomende Nazisme.
Men dacht veilig te zijn in Nederland, 'n land dat ook in de
1ste W.O. neutraal was gebleven en dat ook wel zou blijven
in de nabije toekomst, mocht er 'n oorlog uitbreken. Ja,ja,
zo dacht men nog in de midden 30er jaren over Nederland.
Deze gedachten werden nog aangewakkerd door het in slaap
houden van de Nederlandse bevolking in 1938, door de
toenmalige regeringsleiders o.l.v.
Jonkheer de Geer.* Deze eerste Joden uit Duitsland en
Oostenrijk vestigden zich hoofdzakelijk in Amsterdam en dan
voornamelijk in Zuid.
Ook toen de oorlog werkelijk uitbrak in september
1939, met de inval in Polen,
dachten zij nog, dat zij hier veilig waren. Weinigen
dachten toen aan vluchten, evenals de Nederlandse Joden, die
ook in eerste instantie dachten, "ach, het zal wel
meevallen"
Toen uiteindelijk de onvermijdelijke inval in Nederland op
10 mei 1940 'n feit werd, was het in
feite al TE LAAT om te vluchten, zeker voor de gewone man.
In die tijd zijn velen "gevlucht" in de dood, door
zelfmoord. Diegenen die geld hadden in die jaren, probeerden
nog 'n goed heenkomen te vinden in Engeland, Zwitserland en
Amerika, maar het overgrote deel van de Joden dacht nog
steeds dat het wel niet zo'n vaart zou lopen.
Hoe bedrogen zou men uitkomen !!!
Ook hadden vele naar Nederland gevluchte Joden, evenals de
Joden in Nederland, geen zin meer om weer te vluchten. Of
zoals iemand opmerkte "ik ben moe van het vluchten".
Door het afsluiten van havens en vliegvelden, was alleen via
land de weg nog open om te vluchten. Zij die wel gevlucht
waren, probeerden op allerlei manieren om familie te laten
overkomen en voor enkelen die dat gelukt is, is dat hun
redding geweest.
Dus bleven er nog maar 2 mogelijkheden open !!!
Onderduiken of lijdzaam zijn lot afwachten.
Zoals wij NU weten, heeft het grootste deel der Joden helaas
voor de 2de optie gekozen.
Hiervoor waren uiteraard verschillende redenen !!
Ten eerste dacht het overgrote deel der Joden zoals
ik al eerder opmerkte : "ach,het zal wel niet zo'n vaart
lopen"
Ten tweede was het natuurlijk niet gemakkelijk om
huis en haard achter te laten en de rest van de familie.
Ten derde waren er de zieken, ouderen, kinderen,
armlastigen, geestelijk onvermogenden, enz,enz, die niet in
staat waren om weg te gaan.
Ten vierde velen hadden nog hun werk hier en wilden,
wat met veel moeite opgebouwd was, dat niet zomaar
achterlaten.
Ten vijfde en wel de voornaamste reden, men had geen
geld !!!
Dus komen we nu bij de laatste optie : onderduiken !!!
Makkelijker gezegd dan gedaan, want waar, hoe, en bij wie
????
In eerste instantie werden er in de eigen huizen verborgen
schuilplaatsen gebouwd, maar voor 'n familie van zeg maar 4
personen, was dit bijna onmogelijk, dus ging men zelf op
zoek naar andere mogelijkheden. Vaak via,
via, werden de contacten gelegd met mensen die men
kende, van vakanties, van familie, van kennissen en via
stromannen van het ondergrondse verzet. Dat dit niet
eenvoudig was hoef ik niet te beklemtonen. Families die uit
elkaar gerukt werden door op verschillende onderduik
adressen te worden geplaatst, met geen onderling contact en
vaak niet wetend waar de ander ondergedoken zat, verraden
was, of zoals iedere ouder, zich afvragend hoe gaat het met
mijn kind ? Niet alleen Joden, maar ook mensen uit het
verzet moesten aan onderduik adressen komen, dus werd het
steeds moeilijker om ergens plaats te vinden. Gelukkig waren
er velen in de provincie die in deze donkere dagen vele
onderduikers hebben geholpen.
Ook in Amsterdam zaten onderduikers, niet zoveel als in de
provincie, maar dat kwam hoofdzakelijk omdat velen daar
bekend waren bij NSB-ers en Nazi
sympathisanten en de Duitsers zich v.w.b.
Joodse onderduikers en Joden in het algemeen, meer op
Amsterdam concentreerden, dan de rest van Nederland. Er was
immers een verordening geweest dat
alle Joden vanuit heel Nederland zich in Amsterdam moesten
melden en zich daar moesten laten inschrijven, zodat men 'n
nog betere controle had waar de Joden woonden.
Dus niet alleen waar moest je onderduiken, maar ook hoe ? Je
kon natuurlijk niet zo maar bij iemand aankloppen en vragen
of jij, plus eventuele gezinsleden, daar kon onderduiken.
Nee, dit moest met uiterste zorgvuldigheid en nauwkeurigheid
worden gedaan, want het gezegde "je verrader slaapt niet"
was hier wel erg van toepassing. Uiteraard was verraad
vijand nr. 1 van de onderduikers en hun gast gevers.
Onbekend is het juiste aantal slachtoffers die, door
verraad, de oorlog niet overleefd hebben, maar men mag
uitgaan van 'n "respectabel" aantal.
Gevolg en nazorg.
Er zijn 1001 verhalen over de onderduik, ieder met 'n aparte
verhaal en persoonlijke inbreng, velen daar van
hartverscheurend, maar allen, zonder uitzondering, zijn
dankbaar voor wat hun "onderduik ouders" gedaan hebben,
dankbaar voor de enorme risico's die deze mensen toen
genomen hebben, om deze vervolgden te verbergen, met alle
gevaren die daar aan verbonden waren.
Ook de problemen die pas na de oorlog naar buiten kwamen en
door de overheid en de daar voor benoemde instanties, danig
onderschat zijn, is een apart hoofdstuk waard.
Wist men te weinig van de problemen van de onderduik en
oorlogssyndromen af, of was er weinig interesse voor deze
problemen ??
Zeker is dat vele problemen onderkend zijn !!
Enkelen problemen wil ik noemen, althans voor wat de Joodse
onderduikers betreft.
Na de oorlog zijn 'n groot aantal Joodse ondergedoken
kinderen, waar van men wist dat de ouders vermoord waren in
de kampen, met moeite terug gegeven aan de eventuele terug
gekomen familie, of aan instanties, die zich toen met de
opvang en terug keer van gedeporteerden en onderduikers
bezig hielden.
Vele van deze ondergedoken kinderen waren in die tijd, in 'n
voor hun vreemde wereld, zowel omgeving als kerkelijk,
grootgebracht en opgevoed, waar door later problemen naar
boven kwamen betreffende hun ware identiteit.
Ook zijn er vele wezen en halfwezen,uit de naoorlogse tijd,
ondergebracht in diverse Joodse kindertehuizen die geopend
waren, die moeilijkheden hadden met het aanpassen in en aan
de maatschappij.
Ook de vele ondergedoken kinderen die problemen hadden,
zeker in het begin, zoals b.v. met het (h)erkennen van hun
echte ouders en heen en weer geslingerd werden tussen ouders
en pleegouders, problemen met bedwateren, slaapstoornissen,
claustrofobie, eetstoornissen, schitzofrenie, enz, enz. is
lange tijd onderkend.
Maar ook aan de toendertijd volwassen onderduikers, is die
periode niet ongemerkt voorbij gegaan en leefde men, tot aan
zijn dood, met een "onderduik-syndroom.
In het algemeen mag men stellen dat er sprake is geweest van
grote nalatigheid van de overheid, m.b.t. de na-oorlogse
opvang van oorlogsslachtoffers.
Note schrijver:
* De voltallige regering is in mei
1940 gevlucht naar Engeland, zelfs met achterlating van hun
echtgenotes en kinderen !!
Verraders
Dit hoofdstuk wil
ik wijden aan de verraders.
Evenals de
verzetshelden, speelden ook deze Nederlanders 'n belangrijke
rol tijdens de Duitse bezettingsjaren, alleen aan de
verkeerde kant !!!
Toch mogen ook zij niet ontbreken op deze site van de
Rivierenbuurt, want DAAR lag voor velen van deze
landverraders hun "werkterrein".
Evenals bij de mensen uit de verzetsbeweging die aan de
"goeie kant" stonden, kan men zich ook hier afvragen, waarom
zij, aan de "verkeerde kant" stonden ?
Laten we beginnen met wie er "verkeerd" of "fout" waren.
"Fout" waren zij, die zich bij de in 1931 opgerichte
N.S.B. (Nationaal-Socialistische Beweging) hadden
aangesloten, die opgericht was door Anton Mussert
Hoeveel mensen er aangesloten (lid) waren bij de N.S.B. is
niet geheel duidelijk,maar de schattingen lopen uiteen van
50.000 tot 80.000 Het aantal sympathisanten was veel hoger
en lag ergens tussen 100.000 en 140.000.
"Fout" waren zij,die zich bij de N.S.D.A.P. (
Nationale Socialistische Duitse Arbeiders Partij. ) hadden
aangesloten. Deze vooral Anti-Semitische partij,dreef v.a de
20er jaren op de "Dogma's" van Hitler en beschouwde zich als
de enige partij die in Duitsland, na de Eerste W.O.,'n
nieuwe orde kon oprichten.
"Fout" waren zij, die sympathiseerden met de Nazi's
en geen lid waren van 'n bepaalde partij.
"Fout" waren zij, die als "vrijwilliger" naar
Duitsland gingen om in de oorlogsindustrie te werken.
"Fout" waren zij, die door middel van hun
werkzaamheden in overheidsdienst de bezetter hielpen. Hier
wordt door mij speciaal gerefereerd aan het Politie en
Spoorweg personeel die zonder protest mee werkten aan de "vernietigingstransporten".
"Fout" waren zij, die uit vrije wil militaire
inlichtingen aan de bezetters gaven.
"Fout" waren zij, die vanuit overheidsdiensten woon
en werkbestanden door gaven aan de bezetter.
"Fout" waren zij, die Anti-Semiet waren en
landgenoten verraden hebben om de dood eenvoudige reden dat
zij Jood waren..
"Fout" waren zij, die vrijwillig in Duitse
krijgsdienst zijn getreden.
Hoe groot het totale aantal van deze Foute Nederlanders
waren, is niet bekend, maar van 'n getal van rond de
300.000, mag men wel uitgaan.
Waarom ?
Al deze "Foute" mensen hadden hun eigen ideeën en gedachten
om met de vijand te heulen, en het is daarom moeilijk om ze
over een kam te scheren v.w.b. hun beweegredenen.
Vandaar dat ik deze "waarom" vraag onbeantwoord laat.
Het na de oorlog veel als verdediging geuite, "Ik heb het
niet geweten" gaat natuurlijk niet op voor zeker 95 %
van deze verraders,overlopers, handlangers, of hoe je ze ook
wil noemen. Zij wisten wel degelijk waar zij mee bezig waren
en wat het uiteindelijke resultaat zou zijn.
Helaas zijn velen hun straf ontlopen, door vooral direct na
de capitulatie van Duitsland, naar Duitsland te vluchten, of
zich schuil te houden ergens in het buitenland. Men kan
rustig stellen, dat ook NA de oorlog weinig pogingen zijn
gedaan om deze "oorlogsmisdadigers" op te sporen en te
straffen. Die genen die wel gestraft zijn, zijn er overigens
met TE milde straffen van af gekomen.
Foute instellingen en
bedrijven, plus de optelsom van het geroofde
Niet alleen personen waren
"fout" gedurende de Duitse bezetting, maar ook bedrijven en
instellingen speelden een verkeerde rol en / of werkten nauw
samen met de vijand in die tijd.
Voorbeeld
Tijdens de oorlog waren er in Nederland zo'n 40 tot 50
werkkampen, waar zo'n 5.000 Joodse mannen onbetaald te werk
gesteld werden. Na 1943 toen de meeste Joden al gedeporteerd
waren, werden daar vooral "gemengd gehuwden", en
verzetstrijders te werk gesteld, in afwachting van hun lot.
De meeste van deze kampen waren in afgelegen onontgonnen
gebieden en werden niet onder toezicht van Duitsers
geplaatst, maar de Nederlandsche Heide Maatschappij kreeg
het toezicht. De N.H.M. heeft zich lange tijd verscholen
achter de Rijksdienst.
De N.H.M. heeft uiteindelijk slechts aan 10 mensen 150.000
gulden schadevergoeding betaald. Daarna is na "handje klap"
met de bemiddelaars (o.a. het CIDI) besloten, om de zaak als
gesloten te beschouwen.
Foto's uit "Bosplan" 1944
Te werk
gestelden in werkkamp "Bosplan", het huidige Amsterdamsche
Bos. Uitvoerende was de N.H.M.
Zittend en lopend achter de kruiwagen mijn vader,
Coenraad.van.der.Glas.
Rechts mijn oom Sally Mandaad.
Ook de verschillende
verzekeringsbedrijven, hebben een dubieuze rol gespeeld in
die dagen. Pas zo'n 40 jaar na de oorlog, heeft men
schoorvoetend bekend dat er fouten zijn gemaakt en
uitbetalingen achterwege zijn gebleven. Dit kwam aan het
licht door 'n toevallige ontdekking van 'n Zwitserse bank
employé, die archieven vond uit die tijd. Na veel protesten
van de diverse organisaties die zich met deze materie bezig
hielden, is er 'n uitbetaling geweest, de zo genoemde "MAROR"
gelden.
Wat het overgrote deel van de Nederlandse banken betreft,
ook hier was van een grote dubieuze rol sprake. Wel moet ik
hier bij aantekenen dat zowel bij de
verzekeringmaatschappijen, als wel bij de banken, deze
onfrisse praktijken pas aan het licht zijn gekomen ver na de
oorlog. Toch MOET de top geweten hebben van wat er zich
afspeelde, of afgespeeld heeft, binnen en buiten hun bank
De eerste vraag die men zich kan afvragen is : Waar is al
het geld gebleven van de Joodse rekeninghouders, die niet
uit de kampen terug gekomen zijn?? Tweede vraag: Wat is er
gebeurd met de inhoud van de kluizen van niet terug gekeerde
Joodse landgenoten ??
Niet iedereen had zijn geld en bezittingen, in opdracht van
de bezetter, bij de Joodse bank Lippmann & Rosenthal in de
Saphatistraat ondergebracht en wat uiteraard in Duitsland is
terecht gekomen.*
In de regel mag men aannemen dat deze gelden en kluis
inhouden terecht zijn gekomen bij de banken zelf.
Schuldbekentenis ??????
Als erkenning van de geconstateerde tekortkomingen heeft de
Nederlandse regering een regeling in het rechtsherstel
getroffen om gelden terug te geven aan de Nederlands-Joodse
gemeenschap. Voor de verdeling van de joodse tegoeden werd
de Stichting Maror-gelden Overheid opgericht, een
zelfstandig bestuursorgaan onder toezicht van de Nederlandse
overheid. De gelden vanuit de bank- en verzekeringswereld,
en de effectenbeurs worden door de Stichting Individuele
Maror-gelden beheerd.
Ook vele andere grote, middel grote en kleine bedrijven
hebben nauw samengewerkt met de bezetter,dit alles onder het
mom van "we zijn daar toe gedwongen" of simpeler gezegd "we
konden niet anders". Tja, ook hier had men anders gekund,
maar ook hier prevaleerde het eigen ik.
(bedrijf)
Toch geef ik de bedrijven en instanties het voordeel van de
twijfel, want in vele gevallen kon men ook niet anders.
Wat ik ze WEL kwalijk neem is, dat zij nooit enige spijt
hebben getoond over hun samenwerking met de vijand.
Tot op de dag van vandaag, zijn er moeilijkheden met het
uitbetalen van gelden die men schuldig is, aan toen der tijd
te werk
gestelden (slavenarbeid), zowel in Nederland als in andere
delen van Europa. (Claims conference)
Ook de vraag: "was Amsterdam of 'n gedeelte daar van (de
Jodenbuurt) 'n Ghetto", is zoveel jaren na de oorlog nog
steeds een heet hangijzer t.o.v. restituties van uit
Duitsland.!!
( is het 'n Ghetto, dan wordt er WEL betaald, wordt het niet
als Ghetto gezien,dan weigert men te betalen.
* Men mag stellen dat er bij
de Lippmann & Rosenthal bank alleen al aan, geld, diamanten,
effecten, schilderijen, goud, zilver, juwelen, huisraad,
verzekeringspapieren en andere waardevolle objecten, zijn
gedeponeerd. De schattingen daar van belopen (gerekend naar
de waarde van die tijd) alleen al bij de LiRo bank in de
honderden miljoenen !!!
** De totale geschatte waarde van door de Duitsers gestolen
goederen, belopen alleen al in Nederland zo'n 3.65 biljoen
gulden, waar van +/- 1 biljoen van de Joodse bevolking kwam
!!!
zie
Nazi Looting: The Plunder of Dutch Jewry During the Second
World War
Author: Gerard Aalders.
*** Van al deze geroofde bezittingen is slechts een
betrekkelijk klein deel opgespoord en terecht gekomen bij de
rechtmatige eigenaars. Het grootste deel, althans objecten,
zoals schilderijen, judaica, geld en waarde objecten, zijn
nog steeds in prive bezit in Duitse handen !!!
Eind.
Max.C.van.der.Glas.
|